Asertywne dziecko to szczęśliwe dziecko. Takie, które nie jest ani uległe ani agresywne. Potrafi obronić swoje stanowisko i nie ustępuje w sprawach ważnych. Nie daje się wykorzystywać i mówi jasno o swoich potrzebach. Wie jak wyrazić swoje zdanie bez konieczności tupania nogą, podnoszenia głosu czy płaczu. Wielu rodzicom nasuwa się zatem pytanie:
Jak wychować asertywne dziecko?
1. Naucz dziecko wyrażać swoje zdanie.
Gdy dziecko jest wystarczająco duże, aby brać udział w rozmowach, zawsze pytaj jakie jest jego zdanie w danej sprawie. Nie musisz się z nim zgadzać. Ważne, aby odczuło, że jego opinia jest respektowana i ma znaczenie w towarzystwie. Wykorzystaj do tego codzienne, rodzinne spotkania takie jak obiad czy kolacja. Możesz pytać z kim najbardziej lubi się bawić w przedszkolu czy szkole i dlaczego, jaki jest jego ulubiony kolor oraz z czym się kojarzy. W taki sposób rozwiniesz w dziecku chęć do motywowania swoich opinii oraz przeświadczenie, że jego zdanie liczy się w towarzystwie.
2. Zachęcaj, aby dziecko myślało samodzielnie
Zamieńcie się rolami. Tak jak dziecko w latach dziecięcych nieustannie dopytuje “Dlaczego?”, teraz Ty stań się Detektywem Konwersacji. Kiedy po powrocie ze szkoły Twoja latorośl stwierdza jednoznacznie, że “szkoła jest głupia”, dopytaj: “A dlaczego tak uważasz?”, “Z czego wynika Twoja opinia?”, “Co wpłynęło na to, że mówisz, że szkoła jest głupia?”. Wymagaj, aby dziecko uzasadniło swoje twierdzenie, zaprezentowało swój ciąg przyczynowo-skutkowy i wyraziło dosadnie czego potrzebuje i chce. W taki sposób szybko nauczy się samodzielnego myślenia i będzie jeszcze bardziej świadome swoich emocji.
3. Obserwuj otoczenie dziecka
Środowisko, w którym przebywa Twoje dziecko ma niebagatelny wpływ na jego myślenie, zachowanie i przyszłe nawyki. Jeśli zauważysz najmniejszy przejaw tego, że Twoja pociecha jest wyśmiewana, obrażana lub wykorzystywana przez swoich kolegów, interweniuj natychmiast. Warto wówczas porozmawiać z dzieckiem, poznać szerszy kontekst sytuacji i nauczyć go jak może reagować na próby prowokacji ze strony rówieśników.
4. Wytłumacz reguły gry
Najgorsza odpowiedź, jakiej możesz udzielić swojemu dziecku to “bo tak”. W relacji rodzic-dziecko nie ma miejsce na nieuzasadnione nadużywanie autorytetu. Jeśli chcesz, aby dziecko posprzątało swój pokój, a ono pyta dlaczego, pod żadnym pozorem nie odpowiadaj “bo tak”. Postaw na umotywowanie, które zahacza o korzyści dla niego, np. “Posprzątaj pokój, bo dzięki temu będziesz miał więcej miejsca na zabawę i szybciej odnajdziesz swoje rzeczy”.
5. Niedaleko spada jabłko od jabłoni
Czas na małą autorefleksję. Jeśli oczekujesz, że Twoje dziecko stanie się asertywne, biegłe w wyrażaniu swojego zdania i śmiałe w dyskusjach, najpierw zrób przegląd własnych nawyków. To Ty jesteś największym autorytetem swojego dziecka, dlatego duża część jego zachowań wynika z obserwacji Mamy lub Taty podczas spotkań towarzyskich. Najlepszą lekcją i zachętą dla Twojej pociechy będzie Twój dobry przykład, przekonanie i swoboda wypowiedzi.
Rolą rodzica jest wyposażyć dziecko w wiedzę i narzędzia, dzięki którym będzie potrafiło samodzielnie radzić sobie z trudnymi sytuacjami i pielęgnować w sobie asertywną postawę, bez względu na to z kim i kiedy rozmawia. Dlatego już dzisiaj zastanów się i zrób pierwszy krok, aby wspomóc swoje dziecko w pracy nad asertywnością.